Nâng cao vai trò của Công đoàn cơ sở trong xử lý kỷ luật tại doanh nghiệp

Công đoàn cơ sở có vai trò quan trọng trong xử lý kỷ luật lao động tại doanh nghiệp (tranh minh hoạ của Chat GPT)

Ls. Trần Hồng Phong 

Xử lý kỷ luật lao động là một trong những vấn đề phức tạp trong quản lý nhân sự tại doanh nghiệp, nhưng lại là tình huống khó tránh khỏi và không thể không giải quyết. Trong quá trình này, vai trò của Công đoàn tại cơ sở là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo tính công bằng, minh bạch và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động.

I. Vai trò của Công đoàn trong xử lý kỷ luật lao động

Theo quy định tại Điều 122 Bộ luật Lao động 2019, khi xử lý kỷ luật lao động, sự tham gia của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở (Công đoàn) là bắt buộc nếu người lao động bị xử lý là thành viên Công đoàn. Công đoàn cơ sơ là thành phần bắt buộc tham dự phiên họp xử lý kỷ luật lao động.

Vai trò của Công đoàn cơ sở được thể hiện qua các khía cạnh sau, cũng chính là quyền hạn và trách nhiệm:

1. Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động:

- Công đoàn giúp người lao động hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình khi bị xử lý kỷ luật.

- Đảm bảo người lao động được tham gia vào quá trình tự bào chữa hoặc có sự hỗ trợ pháp lý.

2. Giám sát tính minh bạch, đúng quy định pháp luật:

- Công đoàn đóng vai trò giám sát để đảm bảo người sử dụng lao động tuân thủ quy trình xử lý kỷ luật đúng theo quy định.

- Tránh trường hợp áp dụng kỷ luật mang tính chủ quan hoặc trả đũa.

3. Hòa giải, giảm xung đột:

- Công đoàn có thể làm cầu nối giữa người lao động và người sử dụng lao động, giúp giảm căng thẳng, tránh khiếu kiện kéo dài.

4. Đề xuất các giải pháp xử lý phù hợp, nhân văn:

- Công đoàn có thể đề xuất các biện pháp xử lý kỷ luật mang tính giáo dục, tái hòa nhập thay vì áp dụng các hình thức nặng nề như sa thải đối với người lao động.

II. Những thách thức và hạn chế trong vai trò của Công đoàn

Mặc dù đóng vai trò quan trọng, trên thực tế Công đoàn tại cơ sở vẫn đối mặt với nhiều thách thức, hạn chế.

1. Thiếu kiến thức pháp luật:

- Không ít cán bộ Công đoàn cơ sở không nắm vững các quy định pháp luật về lao động, về xử lý kỷ luật lao động, dẫn đến việc hỗ trợ người lao động chưa hiệu quả.

2. Xung đột lợi ích:

- Trong một số trường hợp, Công đoàn tại cơ sở có thể chịu áp lực từ phía người sử dụng lao động, làm suy giảm khả năng bảo vệ quyền lợi của người lao động, giảm tính độc lập.

3. Thiếu sự phối hợp với Người sử dụng lao động:

- Công đoàn và người sử dụng lao động đôi khi không phối hợp tốt, dẫn đến việc xử lý kỷ luật kéo dài hoặc không đạt kết quả như mong muốn.

4. Nhận thức hạn chế từ phía người lao động:

- Nhiều người lao động không hiểu rõ vai trò của Công đoàn, dẫn đến việc không tìm đến sự hỗ trợ khi cần thiết.

III. Nâng cao vai trò của Công đoàn trong xử lý kỷ luật lao động

Để nâng cao vai trò của Công đoàn, Công đoàn cơ sở tại từng doanh nghiệp cần có các giải pháp cụ thể, bao gồm:

1. Đào tạo và nâng cao năng lực cán bộ Công đoàn:

- Cung cấp các khóa đào tạo về pháp luật lao động, đặc biệt là các quy định liên quan đến kỷ luật lao động.

- Trang bị kỹ năng đàm phán, hòa giải và xử lý xung đột cho cán bộ Công đoàn.

2. Xây dựng quy chế phối hợp giữa Công đoàn và doanh nghiệp

- Doanh nghiệp và Công đoàn nên ký kết các quy chế phối hợp, quy định rõ quyền và trách nhiệm của từng bên trong việc xử lý kỷ luật lao động.

- Đảm bảo Công đoàn có quyền tham gia từ đầu quá trình xử lý kỷ luật.

3. Tăng cường vai trò tư vấn pháp luật của Công đoàn

- Công đoàn cần xây dựng các bộ phận chuyên trách về tư vấn pháp luật để hỗ trợ người lao động khi xảy ra tranh chấp hoặc xử lý kỷ luật.

4. Đẩy mạnh truyền thông nội bộ

- Tuyên truyền, phổ biến kiến thức về vai trò của Công đoàn trong xử lý kỷ luật lao động đến tất cả người lao động trong doanh nghiệp.

- Tăng cường đối thoại định kỳ giữa Công đoàn, người lao động và người sử dụng lao động.

5. Tăng cường tính độc lập của Công đoàn

- Công đoàn cần hoạt động độc lập, tránh sự chi phối từ người sử dụng lao động để đảm bảo tính khách quan trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động.

6. Ứng dụng công nghệ trong quản lý

- Sử dụng hệ thống công nghệ để lưu trữ thông tin về các vụ việc kỷ luật, đảm bảo tính minh bạch và dễ dàng tra cứu trong trường hợp cần thiết.

Tóm lại:

Vai trò của Công đoàn trong xử lý kỷ luật lao động không chỉ dừng lại ở việc giám sát mà còn là cầu nối giữa người lao động và người sử dụng lao động. Việc nâng cao năng lực của Công đoàn, đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong xử lý kỷ luật lao động sẽ góp phần xây dựng môi trường làm việc lành mạnh, hài hòa và bền vững. Những giải pháp nêu trên cần được triển khai đồng bộ để Công đoàn thực sự trở thành chỗ dựa đáng tin cậy cho người lao động trong doanh nghiệp.